Latest

Top Tien

Kijk, wat ontzettend leuk, Een Taart voor de Prinses prijkt in de top tien van kookboeken van Jonah Freud in het Parool. Dat is toch wel koninklijk? Hier even en detail

De kok van graaf van Nesselrode

De speurtocht naar de Nesselrodepudding begon met een menukaart uit de jaren vijftig van Hotel des Indes. Of je nu de Europese of de Indische lunch koos, het toetje was deze pudding. Ik kan me niet herinneren diy hrtrvjy ooit gegeten te hebben, dus zocht ik receptuur. Waar kwam trouwens

Kokosbrood

Er is één bedrijf in Nederland dat al sinds de jaren vijftig van de vorige eeuw kokosbrood maakt. Dat mierzoete - vaak Barbie-roze - broodbeleg waar vooral kinderen dol op zijn. Editie-NL wijdde er een item aan, omdat de firma naar het buitenland wil gaan exporteren. Aan mij de vraag

Keukenprinses

Prinses Juliana en twee vriendinnen krijgen in 1930 kookles. Een bijzondere mededeling die de kranten volop haalt. Begin maart nemen de lessen een aanvang. Behalve Juliana gaan ook Elisabeth Roëll en Hilda of Clara de Brauw en Elise of Annemie Bentinck aan de slag. Ik moet nog uitzoeken welke de

Kooklessen als levenstaak

We gaan even naar Zutphen, waar 3 september 1876 een meisje geboren wordt, dat de naam Sibilla Catharina meekrijgt. Het is een groot gezin, vader is wijnkoper aan de Zaadmarkt in de stad. Catharina wil – net als haar oudere zus Elisabeth - doorleren na de lagere school en ze doet

Een jurk vol rozen

Wanneer prinses Juliana eenmaal in Leiden studeert zie je dat haar kledingkeuze wat vlotter en modieuzer wordt. Wat losser, wat moderner. Haar cloches zijn vaak net iets speelser, haar hoedjes iets wufter dan die van haar studievriendinnen. De slodderige mantelpakken worden wat strakker getrokken. In die jaren twintig veranderde het

Gastronomische vernieuwingen in de Roaring Twenties

De jaren twintig van de vorige eeuw associëren we vooral met de Charleston en Foxtrot, of de Quick Step op ‘wilde’ muziek. De mode past zich aan: de kleding wordt ranker, de zoomlijn gaat omhoog. De kapsels van de vrouw veranderen in een vlotte bob. De jonge vrouwen halen als

Het raadsel François Blom

In 1889 verscheen Moderne Kookkunst, een verzameling van uitgezochte en beproefde recepten, opmerkingen over het toedienen der spijzen en wijnen, over het samenstellen van menu’s, opmerkingen over gereedschap, voorraad, enz. enz. Benevens ruim 100 afbeeldingen van opgemaakte schotels en een Alfabetisch Register. Bewerkt door François Blom, Cuisinier te ’s-Hage

Het verhaal van Dolf en François

Het begint allemaal in hotel-restaurant Het Gouden Hooft, in hartje Den Haag aan de Groenmarkt op de hoek bij het Noordeinde. Misschien wel het oudste etablissement van de stad. Een plek waar veel geschiedenis aan vast zit. Dit verhaal gaat over het ontstaan van een succesvol kookboek. We schrijven 1890.

Asperges

Vanaf 2007 heb ik geblogd over culinaire geschiedenis en aanpalende onderwerpen. Vaak kwam de asperge aan bod. Hier een eerste samenvatting in historisch chronologische volgorde. Romeinse asperges Gisteren kwam ik in de Achterhoek langs een aspergeveldje met zo’n aanlokkelijk  bordje erbij: Asperges -> ca 350 meter links. Kijk,

Terugblik op tv

Vroeger was ik nog wel eens in een televisieprogramma. L1 bij Ger Houben een vast optreden in zijn kookprogramma, EO-programma Melk en Honing, gastoptreden bij Tijd voor Max en meer van dat soort dingen. Je vergeet het gewoon na een tijdje. Tot dat iemand mij vond via Youtube. Dus ik

Hoe naar een restaurant gaan ‘gewoon’ werd

Soms zijn er van die boeken waar je op voorhand al verlangend naar uitziet. En wanneer je het dan eenmaal in handen hebt, weet je meteen dat het boek klopt. Het ligt lekker in de hand, wanneer je bladert spatten de verhalen je tegemoet, het liefst wil je meteen gaan

Slagroom: het experiment

The proof of the pudding.... Tien jaar geleden alweer. De iepentakjes blijken eenvoudig van de bast te ontdoen, en als 'garde' doen ze het prima zo. Gaat het ook met andere takjes? Berk, nee, die laat zich niet pellen en er komen dus zwarte stukjes in de room.

Men neme een iep...

Bij het schrijven van Oranje Toetjes, ruim tien jaar geleden, kwam ik steeds voor een raadsel te staan. Zeker al in de 16de eeuw staat er ‘sneeuw’ op tafel, oftewel stijfgeslagen room. Het was zeer populair op de vorstelijke tafel. Een recept ervoor vond ik onder meer bij de Luikse

Bosui

Het ging even over uitjes bij ons aan tafel, en hoe onze sjalot en de Engelse scallion taalkundig verwant zijn. Tijd voor wat onderzoek. Sjalotje, shallot, scallion: Zowel de Nederlanders als de Engelsen zijn schatplichtig in taalkundig opzicht aan het Oud-Frans, waar het woord eschaloigne, eschalotte is. In oigne hoor

Kroepoek

Een lang verhaal. Het begon met een telefoontje van journalist Victor Posthuma van Omroep West een paar weken geleden. Zijn zoontje is dol op de lange plak kroepoek, maar die is eigenlijk nergens meer te vinden. Wat was er aan de hand? We spraken er uitvoerig over, ook wat geschiedenis,

Aanmodderen met maïs

Maïskorrels in blik. Ze waren er eigenlijk altijd wel al, zeker vanaf het moment dat we de Mexicaanse keuken als inspiratiebron zagen. Dat zal iets met de Olympische zomerspelen van 1968 te maken kunnen hebben. Ik herinner me iets van doppertjes met maïs en stukjes rode paprika. Ik vond dat

Frascati

Ergens in al mijn leesuurtjes en onderzoek liep ik aan tegen Café Frascati, het klonk romantisch, een beetje wuft, maar vooral naar een Italiaan die ijs serveerde in het hartje van Parijs. Dat zocht ik uit. Het café heeft nogal wat veranderingen ondergaan in de loop der tijd. Het begon

Gastmaal in hoogtempo in 1928

In 1928 vonden de Olympische Spelen in Nederland plaats. Een hele eer, het land nam de organisatie serieus. Ook het koningshuis roerde een vinger in de pap. Zo werd er al in januari besloten dat de buitenlandse pers – massaal aanwezig – een goede indruk van het land zou krijgen. Een fraai

Aan tafel bij De Coubertin

De voorbereidingen voor de Olympische Spelen van 2024 vonden plaats in kasteel Mirville waar Pierre de Coubertin, vader van de Olympische Spelen, in zijn jonge jaren woonde. Het kasteel ligt in het departement Seine-Maritime, in Normandië. Pierre de Coubertin werd in 1863 in Parijs geboren, zoon van de schilder Charles

Olympische Olijven

Vandaag staat Parijs in het teken van de opening van de Olympische Spelen, het internationale sportevenement dat in 1896 voor het eerst werd gehouden. Het IOC (Internationale Olympische Comité) werd twee jaar eerder opgericht door baron Pierre de Coubertin. Over hem later meer. De Coubertin greep terug op de Spelen

Feestje van Louis XIII

Soms hoor je nog wel eens een muziekstuk waarvan je weet dat je het nog niet eerder live hoorde. Of je ervan bewust was. Afgelopen zondag bij de Muzieksalon in de Archipelbuurt in Den Haag klonk Chanson Louis XIII van Fritz Kreisler. De Franse koning was dol op muziek, maar

Griekse vis

Uit het klassieke Griekenland zijn eigenlijk geen kookboeken bekend, althans, geen boeken die voor de keuken geschreven zijn, geen instructies voor de kok, geen handleidingen voor de huishoudster. Vind je al iets over de Griekse eetcultuur van vóór onze jaartelling, of de eerste eeuwen van onze jaartelling, dan betreft dat

Lange peper uit Ethiopië

We waren op ontdekkingsreis aan de Loire, Rochecorbon om precies te zijn. Daar was het internationale festival van de pepers onlangs. Eén van onze nieuwe vondsten is de Timiz peper. Inheems in Ethiopië, een lange peper, zoals we die tot nu toe alleen van de hellingen van de Himalaya kenden.

De kersen van sint Lucia

We vinden de kersen van de heilige Lucie niet meer zo lekker. Ze zijn te zuur, te bitter. In de 19de eeuw gebruikte men hem nog zonder schroom voor het stoken van Kirsch. Tegenwoordig merken we culinair gezien vooral iets van de pitten, of liever gezegd: de zaadjes in de

Frambozenmosterd

Reggae, rastafari, dat zijn de dingen die je associeert met Bob Marley, maar mosterd? De musicus hield van lekker eten, had een eigen smaak met voorkeuren voor bepaalde bereidingen. Op zijn tournees en belangrijke bezoeken reisde er een officiële kok mee in zijn entourage. De eerste was Michael Whyte, die

Romeinse mosterd

We gaan het over mosterd hebben. Om te beginnen een beetje geschiedenis. Ooit investeerde ik in drie deeltjes landbouwwijsheden van de Romeinse schrijver Columella. Geboren in de provincie Baetica in Spanje in het jaar 4 van onze jaartelling, overleden in Tarente in Italië rond het jaar 70. Militair, landbouwkundige en

Truffelsoep

Nog even terug naar de veiling van de menu’s afgelopen vrijdag. Niet alles is verkocht, de collectie is opgesplitst. Wat bracht het meeste geld in het laadje? Terug naar de truffelsoep Van de Franse presidenten werden de menucollecties duidelijk door een verzamelaar gekocht. De Gaulle, Mitterand, Pompidou, Chirac, Giscard

Koken voor de Kennedy’s

Onlangs verscheen het boek La Cuisinière des Kennedy van de Franse schrijfster Valérie Paturaud. Een roman gebaseerd op brieven, interviews, archiefmateriaal over het leven van Andrée Imbert (1907-1999). Zij was lange tijd de kokkin van de Kennedy’s. Maar net niet in het Witte Huis. Het eten van de familie

Anderhalve eeuw menukaarten

Vrijdag 31 mei gaan er zo’n 4700 menukaarten onder de hamer in Parijs. De verzameling van chef Christophe Marguin uit Lyon. Vanaf pakweg halverwege de 19deeeuw tot nu. Voornamelijk Franse herkomst, wat Engels en wat her-en-der. Maar vooral: gastrodiplomatie van een tijd waarin nog een service à la Française

Granaatappel: voedzaam en vruchtbaar

Je struikelt bijna over de granaatappels in de tentoonstelling gewijd aan Paestum in het Rijksmuseum van Oudheden. Gauw gaan kijken hoor, want het is een leuke, informatieve én vermakelijke expo. Althans, wie op eten let, zoals ik, zal die granaatappels op verschillende manieren tegenkomen. De voedselhistoricus wil meer weten natuurlijk.

Water in de Keuken

Water in de keuken. Op schilderijen zie je dat eigenlijk niet. Ergens een emmertje misschien. Maar stromend water? Ik zag deze prent bij Frank Boeken/Martinet (twitter/bsky handle) en het viel mij meteen op: water stroomt uit ‘kranen’ in de muur. Er is een aanrecht. De afwas wordt gedaan.

Korenaar

Er liggen van die lieve bosjes bij de groentejuwelier. Aangeduid met 'asperge sauvage'. Wij kennen hem onder een andere naam, want deze korenaarasperge is eigenlijk helemaal geen asperge, zoals de groene en de witte, de violette en de paarse. De officiële naam is Ornithogalum pyrenaicum,  familie van de

Vingerkommetjes en een broodje aap: het laatste woord

Een steeds terugkerend verhaal, dat drinken uit vingerkommetjes. Talloze malen heb ik al mogen uitleggen dat het helaas een onzinverhaal is. Een broodje aap, zo u wilt. Het is onderdeel van wat onder historici 'roaming history' wordt genoemd. Het verhaal duikt steeds op, al meer dan 125 jaar,

Jonge Chefs

Eén van de trouvailles van de brocante van vanmorgen is een boekje met 300 recepten van wat in 1986 nog 'jeunes Restaurateurs de France' zijn. Inmiddels zo ongeveer bejaarde dames en heren. Er staat een lijst met adressen in. Ik zoek wat in Parijs en vind daar twee

Promotietaart voor de prinses (6)

Wanneer de universiteit haar 350-jarig bestaan viert is dat een prachtige gelegenheid om de banden met het huis van Oranje opnieuw aan te halen. Immers, in 1575 schonk Willem van Oranje de stad een Academia, als dank voor het taaie verzet tegen de Spaanse troepen. De senaat van de universiteit

Promotietaart voor de prinses (5)

Een diner is gewoonlijk de feestelijke afsluiting van de promotie, die nodig is om de doctorstitel binnen te slepen. De rituelen liggen vast al kunnen ze per universiteit wat verschillen. Om de zaak goed te laten verlopen heeft de promovendus (m/v) twee paranimfen nodig. Die leiden de zaken in

Promotietaart voor de Prinses (4)

Juliana en haar jaarclubvriendinnen bleven elkaar regelmatig zien, ook na de studie. Er werd getrouwd, er kwamen clubkinderen, het werd oorlog en weer vrede, er vertrokken er naar het buitenland en ze kwamen weer terug. Traditie was het om een boek met recepten te maken voor de jonggehuwden. En dus

Promotietaart voor de Prinses (3)

Even een tipje van de sluier over het menu, dat eindigde met de majestueuze promotietaart. Natuurlijk stond er ook soep op het menu. Selderijsoep om precies te zijn. Een winters soepje. Was het toeval dat juist in de tijd dat prinses Juliana studeerde de tabletten voor selderijsoep van Maggi op

Promotietaart voor de prinses (2)

Villa ’t Waerle in Katwijk is de plaats waar Juliana en een select gezelschap van haar vriendinnen tijdens de studie verblijven. In de villa ernaast verblijft de hofhouding. Voor haar géén kamertje in een ‘meisjeshuis’ aan de Witte Singel of de Groenhovenstraat, ze blijft een prinses. Ondanks haar positie krijgt

Promotietaart voor de prinses (1)

Vrijdag 31 januari 1930, het roezemoest in Paleis Noordeinde. Al dagen zijn de voorbereidingen aan de gang, maar vanavond vindt het grote promotiediner plaats. Vandaag ontvangt prinses Juliana een eredoctoraat ter afronding van haar studie aan de universiteit Leiden. Zestig mensen zullen vanavond aanschuiven in de Grote Zaal van het

Barckemeyer en Sasselee

Suiker- en Banketbakkers ‘Het enorme désert wierdt by zoodanige maaltyden geheel aan de zorg en bekwaamheden van de destijds in Den Haag zoo bekenden Hof-Suikerbakker Berkemijer (Barckemeyer) opgedragen het welk dan geheel klaar in groote manden naar huis wierdt gebragt en geschickt als het op de tafel moest staan en

Tripmadam

Zo'n leuk vetplantje, deze sedum album, beter bekend onder de naam tripmadam of klein donderkruid. De namen zijn veelbelovend, het plantje eigenlijk wat onopvallend. Het is wel een beetje een opdringerig typje, wil graag overal bij zijn, treedt buiten zijn perken en potten. Bekend als bodembedekker begrijpt je

Asperges in de Encyclopedie

In de Encyclopedie van Diderot en d'Alembert - hét naslagwerk uit de 18de eeuw - vind je ook recepten. Want ook receptuur is wetenschap en kunst. Voor mijn boek Mozarts Menu raadpleegde ik de diverse delen uitvoerig. Verslavend. Het leidt ook heel erg af, want bijna alles is

Schimmel en kaas

Opeens verschenen er allerlei berichten in de krant, dat de camembert ten dode is opgeschreven. Want de broodnodige schimmel zou het loodje hebben gelegd, of bezig zijn dat te doen. Wat was en is er aan de hand? Een overzicht van wat er gebeurde. In januari van dit jaar verscheen

Londonderrysoep

Het begon met de post op Bluesky vanmorgen van Corien Glaudemans. Zij plaatste een menu van de Bijenkorf van 17 februari 1934. De verjaardag van één van mijn grootmoeders en op het toetje na zou ze het prachtig hebben gevonden. Maar ze was meer van chipolatapudding toe. Enfin, mijn oog

Black-eyed beans

They have come a long way, these beans with a black eye. They were domesticated millennia ago in West Africa, according to the latest scientific insights in what is now called Nigeria. The official name in Latin is Vigna Unguicalata. The wild version is a bit smaller than the one

Zwartoogbonen

Ze zijn van ver gekomen, deze bonen met een zwart oog. Gedomesticeerd werden ze millennia geleden in West Afrika, volgens de laatste wetenschappelijke inzichten in wat nú Nigeria heet. De officiële naam in het Latijn is Vigna Unguicalata. De wilde versie is wat kleiner dan die wij nu kopen kunnen.

Haggis

Wat vind ik daar nu in het Liber cure cocorum, uit circa 1430? Een heus recept voor haggis, de – nu nog vooral – Schotse specialiteit. Dat haggis een lange geschiedenis heeft wist ik wel, er moet ook een middelfranse versie zijn. Maar het is heel leuk om een daadwerkelijk recept te

Rijsttafel

Dit weekend sloot de tentoonstelling Toko Mokum in Amsterdam, waar je de geur van ons culinaire koloniale verleden goed kon opsnuiven. Zoveel invloed als de Indische keuken op ons eetpatroon heeft uitgeoefend kwam daar goed in beeld. Het belang van de toko, de kookboekjes met recepten, de eethuizen en alles

Macadamia

We kennen ze vooral uit de notenmix, de smakelijke en gezonde macadamia noot. Eigenlijk zo’n noot die je achteloos wegkauwt, zonder vragen te stellen of na te denken. En dan trekt de macadamia je aandacht. Om te beginnen was daar het bericht van Marc Zuckerberg, je weet wel, die

Keukenlift en Doorgeefluik

Nog even terug naar het geploeter met dat upstairs-downstairs. De circulatie van bedienden, ook wel domestieken genaamd, liep via streng gescheiden paden. Met als raakvlak tussen de salon of eetzaal en de keuken het office was, de antichambre. Een soort neutraal terrein tussen boven en beneden, bazen en bedienden. Vanwaar

Upstairs - Downstairs - 2

Waren de lakeien in de paleizen met stappentellers uitgerust, dan zou blijken dat ze met het bedienen bij een uitgebreide maaltijd hun kilometers ruim gemaakt hebben. Zwaar beladen met dienbladen vol schalen en schotels ook nog eens. De afstand tussen de keuken en de eetzaal was ruim bemeten ten paleize,

Upstairs - Downstairs

In mijn speurtocht naar de koks van de hogere en hoogste standen loop ik onverbiddelijk aan tegen de scheiding tussen upstairs en downstairs. En zelfs op verschillende manieren. Om te beginnen is upstairs veel zichtbaarder in de geschiedenis dan downstairs. Het is veel eenvoudiger in archieven allerhande informatie te vinden

Dertien Toetjes voor Kerst

In de Provence bestaat een prettige Kersttraditie. Dertien verschillende toetjes en snoepjes dienen de kerstdis te besluiten. Zij vertegenwoordigen Jezus en zijn twaalf discipelen. Klinkt mooi religieus, maar het is toch vooral ook lekker veel zoetigheid met een prettig verhaal. Een bonte mengeling van gedroogde en verse vruchten, noten, bak-

Ui!

Wanneer ik het even niet weet bij  het bereiden van groente die nodig verwerkt moet worden, pak ik óf één van die fijne nieuwe kookboeken uit de Arabische, Aziatische of Indiase keuken, óf ik duik in de geschiedenis. In zo’n geval is dat het boek van Giacomo Castelvetro uit

Mispeltaart

Het plukken van genoeg mispels voor een taart viel in Nederland letterlijk in het water. Maar het recept wil ik jullie niet onthouden. Het staat in de Nieuwe, Welervarene Utrechtse Keuken-Meid uit 1771. Indertijd keurig bewerkt en in facsimile uitgegeven door BK 18 van Josien Stehouwer. Recept 70 Mispelen-Taart, hoe

Poffertjes of Bolle Buijsies

Poffertjes, zeker sinds de Amerikaanse president Bill Clinton die op de Markt in Delft ging eten in 1997 staan deze zoete bakseltjes weer in onze warme belangstelling. Met veel boter, poedersuiker en soms nog van alles erbij. Eergisteren verscheen een artikeltje in de krant over ‘mogelijk het oudste recept voor

Kookboek als egodocument

Het roezemoest aan de achterkant van Paleis Noordeinde. Bij de poort naar de bediendeningang is het een komen en gaan. Goederen voor de keuken, bloemen voor de zalen, hal en gangen, zilver en kristal van de andere paleizen om dat van het Noordeinde aan te vullen, damast en linnengoed. Al

Kok op weg naar een mooie toekomst

“Vol toewijding en ambitie heeft hij zijn taak steeds volbracht. Hij was op weg naar een mooie toekomst, bezig het voorbeeld te volgen van zijn vader, hofmeester van Kempen, die veertig jaar lang het Hof zo uitstekend gediend heeft. De ontslapene was één van die vele stille medewerkers, die men

Broodje mis

Een belangrijk bilateraal overleg tussen de presidenten van Frankrijk en Duitsland afgelopen maandag en dinsdag. Inclusief hun voltallige kabinetten. Veel belangrijke onderwerpen, de beide landen proberen zo de onderlinge banden te verbeteren. Gezamenlijk eten helpt dan. Hoewel? De maandag begon met een wandeling langs de Elbe, het havengebied en een

À Table in Versailles

The pictures of the state dinner that French president Emmanuel Macron offered to king Charles III and his entourage surprised me. The menu was good – no oysters, no foie gras – maybe a little trolling with the lobster, but the food is not what this blog is about. It’s about

Eten naar je stand

Eén van de manieren om je rijkdom en maatschappelijke status te etaleren is pronken met maaltijden. Wie bij wie mocht eten was natuurlijk al onderscheidend. Het was ook een manier waarmee een vorst zijn vazallen en huishouden aan zich bond. Maar niet iedereen zat aan een even chic gedekte tafel.

A Royal Banquet

It’s january 1378. The royal kitchen is busier than ever as the French king Charles V has important visitors. His imperial uncle  Charles IV,  of the Holy Roman Empire (of the German Nation) and his son Wenceslas, king of Bohemia. In the palace kitchen rules Guillaume Tirel, dit Taillevent,

Koninklijk Banket

Drie koningen deelden de maaltijd in Parijs, die 6de januari 1378. Juist, op Driekoningen. De Franse koning Karel V ontvangt hoog bezoek. Dan wordt er natuurlijk ook uitgebreid gegeten. Achthonderd disgenoten verzamelden zich in de grote zaal van zijn paleis in het hartje van Parijs. De maaltijd was ter ere

Het succes van de mispels

Vanaf de Renaissance tot en met de hele 17de eeuw geniet de mispel een enthousiast onthaal vanuit de geneeskundige hoek. Helpt tegen tandvlees- en keelontsteking, voorkomt onregelmatige menstruatie, geneest racekak, nierstenen (graveel in die tijd) en anderszins interne ongemakken. Bast, pit, vruchtvlees, alles is goed voor de mens. Wanneer de

Koken voor de koningin

In de periode waarin koningin Wilhelmina opgroeit van jong meisje tot jonge vrouw, worden de eisen waaraan de hofkeuken moet gaan voldoen opgeschroefd. Immers, een weduwe met jonge dochter leidt een wat eenvoudiger leven dan een jonge koningin die ingehuldigd wordt. Er volgt en periode van komen en gaan van

Kroningsfeest in Zweden

Er kwam een vraag naar het kroningsdiner van koning Oscar II van Zweden en Noorwegen. Nou krijg ik wel vaker dit soort vragen, maar koning Wie Precies? Ah, er was een datum van de kroning, we bewegen ons naar 1873. Tijdreizen is altijd leuk. Wie was Oscar en wat at

Mirabellen uit de oven

Voor het eerst een gigantische oogst van onze mirabel. Dus op zoek naar receptuur om niet steeds in herhaling te vallen. Toevallig lag Susanna Egerm Das Leipziger Kochbuch von 1745  nog op mijn bureau. En bij haar vond ik een recept voor pruimen uit de oven. Kon ik er wat

Kornoelje

Een paar jaar geleden plantten wij de gele kornoelje in onze tuin. Dit jaar oogstten we meer dan twee kilo bessen. Straks jam maken du. Is de gele kornoelje inheems in Nederland? Niet direct. In Bert Maes lees ik dat de uiterste noordgrens misschien in het zuidelijkste deel van Limburg

Parijse Hallen

In de auto heb ik een verzamel-cd met Franse chansons. Lekker meezingen bij het kilometervreten als France Musique of Klara het laten afweten. Les Frères Jacques ontbreken natuurlijk niet. Zij bezingen op dit schijfje Les Halles. Het gaat over de stad, de liefde en dat dagelijkse  gedoe met al dat

Franken, Angelsaksen, Karolingers en mispels

Verdwijnt de mispel mét de vissaus uit de noordelijke Romeinse provincies? Dat nou ook weer niet helemaal, maar prominent aanwezig is deze nederige vrucht beslist niet. In de Angelsaksische wereld zie je dat er appel- en perenboomgaarden worden aangelegd. Bronnen noemen verschillende soorten appels en peren, alsook pruimen en perziken.

Bouillon

In België, vlak tegen de Franse grens aan ligt het stadje Bouillon (Beulen, Bullioen, Bouyon in resp, Duits, Nederlands en Frans), ooit behoorde het bij Lotharingen en Luik, ergens in de 15deeeuw werden er wel lieden tot hertog van het gebied gebombardeerd, maar Bouillon zelf was nooit een graafschap, of

Stadhouder Willem V en Amsterdam

Tot 17 september is er een tentoonstelling over het bezoek van stadhouder Willem V en zijn echtgenote Wilhelmina van Pruisen (met het nodige gevolg natuurlijk) aan Amsterdam. Toepasselijk vindt de tentoonstelling onderdak in het Paleis op de Dam, dat een belangrijke rol speelt in dit bezoek. Want waar bracht je

Mispels in de Romeinse tijd

Ik lees een boek over mispels, geschiedenis, teelt, receptuur. Het is dit jaar verschenen: Medlars, growing & cooking van Jane Steward. Erg boeiend boek dat steeds vragen oproept. Hoe zat dat met de mispel in Nederland? Waarom importeerden Britten behalve bloembollen ook zoveel bomen (sier- en vruchtenbomen) uit ons land?

Kookles van een koninklijke kok

Toen (dan nog) prinses Elizabeth van Engeland zo’n jaar of elf was leerde ze koken. En niet zo maar een beetje. Ze kreeg – samen met haar zusje Margaret – les van de chef van Buckingham Palace. Twee maal per week gingen de dames aan de slag onder leiding van Fransman

Agenda : Toko Mokum

Vanaf morgen opent het Amsterdam Museum aan de Amstel haar deuren met een aantal nieuwe tentoonstellingen. Eén daarvan is Toko Mokum. In de tentoonstelling Toko Mokum wordt een interactieve installatie gepresenteerd over Indische toko's en eetcultuur in Nederland. Riboet Verhalenkunst, een collectief van kunstenaars met Indische en Molukse

Een Indisch Meisje

We gaan het even hebben over Anna van Riebeeck, die tot haar dertigste in Batavia woonde - met een paar jaar Ceylon ertussen - en dan op haar dertigste in 1709 naar 'huis' moet, naar Amsterdam. Dat zal wel flink wennen zijn geweest, dus wat doe je dan?

Poule au Pot

Het begon met een verhaal op de social media: In Frankrijk kunnen inwoners beneden een bepaald bestaansminimum via departementale weg aanspraak maken op kippen met bijbehorende ren. Kip cadeau is op zich niets nieuws. In 2017 kon je in Frankrijk van je gemeente kippen krijgen om de hoeveelheid afval terug

Feestdiner in Lugano

In juni 1882 ging er voor het eerst een trein door de Gotthard-tunnel. Een particuliere spoormaatschappij in Zwitserland zorgde voor een spoorverbinding van Immensee in Schwyz naar Chiasso en via de 15 kilometer lange tunnel door het Gotthardmassief. Tien jaar na de oprichting van de spoorwegclub was er nu een

Italiaans IJs

We eten al bijna honderd jaar Italiaans ijs in Nederland. De eerste IJssalon met louter Italiaans ijs was Venezia in Utrecht, dat in 1928 de deuren opende. Inmiddels staat de salon in het Openluchtmuseum. https://www.italietips.nl/italiaanse-ijssalon-uit-de-vorige-eeuw-in-openluchtmuseum-arnhem/ Hoe begon dat, met die ijssalons? Ik dook Delpher in en

Potage Windsor (2)

De vraag bleef hangen. Hoe werd een keurige koninklijke soep bruin? Eind april legde ik uit dat de naam Windsor in combinatie met deze soep eerder een toponiem was dan een ode aan het Britse koningshuis dat pas na de Eerste Wereldoorlog een naamwijziging doorvoerde. De aloude Windsorsoep uit de

Rabarber

In de moestuin hier erfden we een rabarberplant. Van het zure soort. Dus schil ik een deel van de stengels vóór het gebruik. Dat scheelt. Wij zijn niet vies van een beetje zuur, maar er zijn grenzen. Ik vroeg me af waarom de teelt en consumptie van rabarber populair geworden

Chantepleure

We bezochten de Plantendagen in Chantilly, een jaarlijks terugkerend feest voor groenminnende lieden. Behalve planten, struiken, bomen, zaaigoed, knollen en bollen vind je er ook van alles wat je verder in de tuin zou kunnen gebruiken. En kijk nou, zo'n mooie echte chantepleure, de voorloper van onze gieter.

Potage Windsor

De BBC plaatste een artikel over de geschiedenis van de Bruine Windsorsoep, de link onder dit blog. Ik kon het verhaal niet helemaal volgen. Want volgens mij kwam ik het recept al in de Nederlandse hofkeuken tegen in de 19de eeuw. Tijd voor wat speurwerk. Want vragen. Er zijn verschillende

Agenda : Middeleeuwse Manuscripten

Vanaf vandaag geopend tentoonstelling in de bibliotheek St. Geneviève in Parijs, over middeleeuwse manuscripten en het kleurgebruik: https://genovefa.bsg.univ-paris3.fr/s/d-or-et-de-pixels/page/presentationdelexposition D'or et de pixels Une collection de manuscrits médiévaux au XXIe S. Du 24 avril au 8 juillet 2023 Visible dans le

Agenda : gastronomie

Tot half juli is in Parijs in de Conciergerie een prachtige tentoonstelling over tien eeuwen gastronomisch genoegen in de stad. Absoluut een omweg waard. Hier een link, als voorproefje. Paris, capitale de la gastronomie, du Moyen Âge à nos joursCentre des monuments nationauxCMN

Televisiekok

Een boekje uit 1951, een beetje weggedrukt in de boekenkast. Kennelijk liep ik er niet meteen warm voor. Het is één van de kookboeken die de Britse televisiekok Philip Harben (1906 - 1970) op de wereld zette. Na enige omwegen kwam hij via de legerkeuken terecht bij de BBC, waar

Agenda : Operakostuums

In Reims is ter gelegenheid van het 150-jarig bestaan van de Opera een tentoonstelling over de kostuums. Wanneer in de buurt van deze stad: worth a detour: Pour ses 150 ans, l’Opéra de Reims dévoile une exposition inédite de costumes « remarquables »Du 22 avril au 3 mai, l’Opéra

Experiment Suikerriet

Het begon met een identificatie op een schilderij van een ingrediënt op een schoteltje. Wat werd daar nu te koop aangeboden in de kruidenierswinkel? Stukjes Wat? Het bleken stukjes suikerriet te zijn. Niet zo gek in het 18de-eeuwse Amsterdam, waar suikerbakkers volop aanwezig waren. Er was een discussie op twitter,

Copieuze lunch in 1910

In 1909 opende het tandradspoorlijntje van Chamonix naar de Mont Blanc. Een jaar later ging de Franse president Armand Fallières een kijkje nemen. Nou ja, hij bezocht wat meer plaatsen in de buurt. Memorabel is de lunch die hem werd aangeboden in de stad Chamonix. Menu Langouste Mer de Glace

Wat eten wij vandaag

Zoveel boeken, en altijd weer vind je iets verrassends terug in de doos : nog uit te zoeken. Het is geen kookboek, het gaat niet echt over eten, het is een jaaragenda met per week een recept van een typisch Frans recept. Deze week is dat Maquereaux Marinés, gemarineerde makreel. Volgende

Kijkje in de Keuken - 2

Een doek vol groente van de Italiaanse schilder Bartolomeo Arbotori. Hij werd in augustus 1594 geboren in Piacenza, waar hij 80 jaar later ook zal overlijden. Stillevens met veel groente, maar ook veel vis en vlees, waren zijn fort. Kennelijk had hij ook een voorliefde voor Parmezaanse kaas. En zo

Handen Wassen - 3

Vandaag wast Pilatus zijn handen in onschuld, het is Goede Vrijdag immers. Het is een aansprekend beeld dat op veel manieren is weergegeven. Zoals hier, waar het water uit een kannetje stroomt. Het kannetje heeft gaten in de bodem en we kennen het onder de naam chantepleure. Terwijl het kannetje

Pasen met Escoffier

Eigenlijk vind ik het snuffelen in menuboeken en tijdschriften een goede manier om inspiratie op te doen. Meestal wordt het dan wel iets heel anders, het lezen is misschien ook wel leuk genoeg. Wat serveerde de fameuze gastronomische chef Auguste Escoffier met Pasen? Ik vond dit voorjaarsmenu uit 1913 in

Paasmenu

Pasen, onverbrekelijk verbonden met eieren. Ik vond een met eieren doorspekt menu uit 1913. Heel foute beeldspraak, maar u begrijpt wat de schrijver bedoelt. Alle gerechten zijn gebaseerd op eieren. En toch ziet het er niet eentonig uit. Niet allemaal kippeneieren dus. Steur, kreeft, duif deden dapper mee. De haan

Kijkje in de Keuken

Zie hier  Jacob Foppens van Es, de maker van onder andere het bovenstaande keukenstilleven. De mollige vis op het treeft, asperges, artisjokken, aardbeitjes, kersen en kaas trekken de aandacht. Er slingeren wat krabbetjes en broodjes op de tafel, er ligt citroen en een sinaasappel. Waarom trok dit schilderij mijn aandacht?

Wanneer Juliana het Franse presidentspaar ontvangt....

Al weken te voren gonst het in Nederland van de nieuwtjes omtrent het aanstaande bezoek van het presidentsechtpaar Coty aan ons land. Natuurlijk een galadiner in het Paleis op de Dam. Coty neemt zijn koks mee uit het Elysée, die in de tuin van de ambassade een banket zullen aanrichten.

Handen wassen (2)

Ik vond nog een pareltje wat betreft adviesliteratuur en tafelmanieren. Een uit het Engels vertaald boekje, dat in 1846 in Parijs het daglicht zag. Vele herdrukken zouden volgen. Natuurlijk ging ik op zoek naar vingerkommetjes - rince doigts in dit geval. En kijk. In het lijstje van tips en wenken

Witloof - Witlof

Witlof spreekt kennelijk niet tot de verbeelding. Een enkel schilderij is er wel te vinden. Henk Helmantel natuurlijk, en er zijn er nog wel een paar. Het lijkt een prozaïsche groente. Wanneer je naar de bereidingswijzen kijkt uit het begin van de Huishoudschooltijd dan stemt dat ook niet tot lichtvoetigheid

Agenda: Naar buiten!

Het seizoen is weer gestart. We willen de tuin in, de moestuin op orde maken, snuffelen op markten en inspiratie op doen.  Tuinbeurzen, streekmarkten, kijkdagen, kennis opdoen op alle niveaus te kust en te keur. Hier even een lijstje: Zaterdag 25 maart Zaai- en verspeenworkshop: van zaadje tot bloem in

Asperges

Voorjaar in aantocht betekent een verandering in het aanbod van groente. Er waren groene asperges, die vers genoeg en dus aanlokkelijk oogden. We bezweken. Kostbaar edoch kostelijk. De eerste keer komen ze hier altijd simpel op tafel: gekookt eitje, ham, vinaigrette. Maar hoe dachten ze daar aan het begin van

Machtige Mecklenburgjes

We gaan het maar eens hebben over de Mecklenburgjes, dat grote gezin waarvan prins Hendrik, de jongste telg uit het derde huwelijk van papa Franz-Ferdinand II, in 1901 de prins-gemaal van koningin Wilhelmina zal worden. Het was een hecht gezin, maar huwelijken werden vooral strategisch gesloten. Hier zien we Marie,

De Mecklenburgjes: Wat doen we met Hendrik? - 2

De kinderen uit drie huwelijken van Friedrich Franz II, groothertog van Mecklenburg-Schwerin (1823-1883) deden strategische huwelijken. Het groothertogdom had een vrij stevige eigen positie in het Duitse keizerrijk ook al was het beslist niet rijk en al helemaal niet modern. Schwerin was echter al sinds de middeleeuwen een uitvalsbasis in

Handen Wassen - 1

Thuis riep mijn moeder: “Handen wassen en aan tafel”, een dagelijks terugkerend ritueel vóór de maaltijden. Hoe zit dat eigenlijk? Er zijn verschillende momenten waarop je je handen wast in combinatie met de maaltijd. Om te beginnen vóóraf. En vervolgens na of tijdens het eten van gerechten waarbij je je

De Duitse Keizer Dineert

Wie door de Duitse keizer en keizerin wordt uitgenodigd om aan het hof te dineren ontvangt een uitnodiging op velijnpapier voorzien van wapens en vorstelijke personen. Op de achterkant staan de nodige instructies aangaande kleding en gedrag. Meestal duur een diner niet langer dan een uur, het totaal aan gerechten

Blunch

Nooit geweten, maar behalve het woord Brunch werd eind 19de eeuw ook de term Blunch gesuggereerd om het zeer late ontbijt aan te duiden. In 1895 verschijnt een artikel in Hunter's Weekly waarin 'brunch' voor het eerst in een artikel opduikt. Guy Beringer - een Britse

Groene Soep

Zeewier, ik ben er dol op, zeker in een ziltig soepje. In combinatie met waterkers, spinazie, zuring is het zeker voorjaarsachtig. Er moet nog meer bij. Groentebouillon natuurlijk. En een beetje olie om de boel te smoren. En een stuk Roquefort. Het was allemaal iets te pittig dit keer, dus

Agenda - Tefaf Maastricht

De Tefaf in Maastricht is weer van start. Altijd ook veel te zien voor lieden met culinair historische belangstelling. Zoals deze erwtjes en de prachtige vruchten. Maar er is natuurlijk veel meer te zien en te beleven. Lekker scrollend bij de knop 'artworks' zag ik al meteen twee

Agenda : Berauschend

Tentoonstelling over de geschiedenis van bier en wijn in het Landesmuseum Würtemberg in Stuttgart : https://www.landesmuseum-stuttgart.de/berauschend

Groen!

Het kan natuurlijk eigenlijk nog niet. Het is te vroeg. Maar soms kun je in het prille voorjaar zo'n zin krijgen in groen op je bord. En dan niet weer kool of spinazie, maar lentegroen. U begrijpt wat ik bedoel. Dus kocht ik was asperges bij de groentejuwelier.

Spruit! Ode aan de kool 3

Gisteren slachtte ik een Savoyekool ten behoeve van de Garbure (zie recept onder). De buitenste bladeren bewaarde ik om te vullen. Het binnenwerk moest gesnipperd in de soep. Bij het splijten van de kool zag ik een aantal inpandige spruitjes. Daar had ik net over gelezen bij Giacomo Castelvetro in

Ode aan de kool - 2

Ik zet mijn ode aan de kool nog even voort. Via de socials kwam een verzoek om receptuur uit vervlogen tijden. Dan kun je een oud kookboek raadplegen. Ik dook in het boek van de Italiaanse uitwijkeling Giacomo Castelvetro uit 1614. Vanwege zijn geloof kon  hij niet in Italië blijven

Duizendkoppige kool

Honderden soorten bladkool zijn er, wild en getemd. De meest bekende die hun weg naar ons bord vinden zijn de bladkool, sluitkool en bloemkool. Dit blog gaat over bladkool, waar de bladeren los (afzonderlijk) aan de stengel zitten. We kennen eigenlijk vooral boerenkool en tegenwoordig ook weer de Italiaanse cavolo

De koning is jarig

Koning Willem III vierde 19 februari 1886 in admiraalsuniform zijn verjaardag met een ommegang door 's-Gravenhage, vergezeld van zijn echtgenote Emma (gekleed in bruin fluweel met wit feston) en zijn dochtertje geheel in het wit. Na het buitengebeuren zat men om zes uur aan in de grote danszaal van

Agenda - Sèvres

In afwachting van het voorjaar ons aan exposities gaat brengen is er de online expo van het Musée de Sèvres over tafelcultuur - eetcultuur:  https://www.sevresciteceramique.fr/musee/expositions-en-ligne/exposition-en-ligne-a-table-le-repas-tout-un-art.html?_preview=1

De Carters ontvangen...

De berichten over het naderende einde van deze aardige Amerikaanse president stemmen tot reflectie. Eigenlijk weet ik niet zo veel van deze man. Hij sprak niet zo tot de verbeelding, misschien was hij te eenvoudig, te veel bezig met zijn werk in plaats van met de beeldvorming. Een man die

Agenda - Salon d' Agriculture 2023

Eind februari is het weer zo ver. In Parijs vindt de jaarlijkse SIA (Salon Internationale d'Agriculture) plaats. Wie van eten wil weten, van de grond tot de mond, een must go. Trek er tenminste een dag voor uit. Ga kijken en proeven bij de bio, bij de Label

Ginger & spice & all things nice

Van die wonderlijke vondsten. Het vlaggeschip van de Deense koning Hans, de Gribshunden, is archeologisch onderzocht. Heel veel proviand aan boord, maar zeker niet de gebruikelijke scheepskost. Het onderzoek is gepubliceerd in  PLOS ONE: conclusie luidt dat de middeleeuwse elite haar luxe van ver haalde.   Even de focus op het

Aalbes

Tot mijn vreugde zag ik dat er weer leven zit in onze aalbes, een Jonkheer van Tets, vijf jaar geleden geplant. Hij heeft het hier in Frankrijk wat moeilijker dan onze aalbessen in Bruchem indertijd. De zwarte bessen doen het weer wat beter. Misschien zitten we al weer wat te

Lupercalia or Valentine's Day?

Valentine is a figment of imagination of Christian origine. As usual, our festive days are rooted in pre-Christian traditions. As is the case with Valentine. We must travel back in time to the Roman Lupercalia festival. Are we actually celebrating the wolf on this day?   The word Lupercalia is related

Koninlijke soep - Cock-a-leekie

Op het menu in het paleis staat in de 19de eeuw tenminste één keer per dag soep. Regelmaat van het pension op de Veluwe: de kok vervalt vak  in herhaling bij de keuze van het menu. Toch wordt er voldoende uitgeprobeerd.  Eén zo'n dwaalgast aan het eind van

Royalty - Mecklenburg (3)

De schoonfamilie en het Oranjehuis. Men kent elkaar wel. De één wat beter dan de ander. Tenslotte is nicht Elisabeth von Weimar-Sachsen-Eisenau getrouwd met Johan Albrecht von Mecklenburg-Schwerin, op dat moment regent voor de erfopvolgende groot-hertog, die dan nog student en minderjarig is. Lievelingszus Elisabeth - een volle zus van

Koninklijke soep - Célestine

Helemaal zeker is het niet, maar toch heb je de neiging om te denken dat wanneer de fameuze sterrenchef Paul Bocuse het zegt, het wel waar móet zijn. En waarom ook niet? Célestine was één van de beroemde Mères Lyonnaises, de vrouwen die – met name in Lyon - topkoks waren

Koninklijke Soep - Dubarry

Op het menu van onze koninklijke keuken staan in de 19deeeuw veel verschillende soepjes. Sommige komen regelmatig voor, zijn kennelijk ook over de generaties heen populair. Andere worden nieuw geïntroduceerd, blijven een tijdje, blijven langer, of verdwijnen na een keer. Eén zo’n nieuwkomer eind 19de eeuw is Potage Dubarry,

Poor Knights

Poor Knights, Arme Ritter, Pain Perdu, Wentelteefjes The Dutch court, mid-19thcentury. The two little princes ate sober, pretty monotonous but well. Once in a while they were ‘spoiled’ with a sweet. Often a dish of seasonal fruits. Occasionally ‘Arme Ridders’. A word not used in the Netherlands, but no doubt

Menu 1903

Het was honderd jaar geleden nog heel gewoon dat de betere restaurants hun menu in de krant adverteerden. Zondag 1 februari waren de menu's zelfs bijzonder uitgebreid. Hier zien we de oesters vóór de soep op het menu. Oesters komen van de kweek in Zeeland. De kaasgang blijf

Menu Amstelhotel 1946

Soms krijg je iets toegespeeld. Soms moet je er archieven voor langs. Soms heb je 'bijvangst' bij ander onderzoek. Tegenwoordig verzamel ik dus toevallige menu's. Zoals deze voor 30 en 31 januari in het Amstel Hotel in Amsterdam. De menu's zijn prettig bespetterd, het

New Book - Servants

Latest addition to my library Lucy Lethbridge  Servants : A Downstairs View of Twentieth-century Britain from 2013. I'll share my views and some titbits later. Here an interview with the author Visible And Invisible: ‘Servants’ Looks At Life DownstairsAuthor Lucy Lethbridge explores the history of British servants through their

Angelsaksisch Ei

Ik heb een fijn nieuw boek: Fodder & Drincan, Anglo-Saxon Culinary History – Emma Kay - 2022. Af en toe lees ik een stukje. Zoals gisteren, over eieren. Vroeger waren dat natuurlijk seizoensproducten die bij voorjaar en zomer hoorden. Men hield kippen, eenden en ganzen. Kippen leggen wat langer door, maar

New Old Book - Chefkok American

Het Geheim van de Kok Nieuw in de collectie is het kookboek van chefkok R.J.A. de Chavonnes Vrugt uit 1957. Exclusief voor de Huisvrouw, weliswaar, maar wat mij betreft hoef je je daar niets van aan te trekken. Het boek begint met een aantal menu's uit

Kaas maken zoals in de prehistorie

In Nederland wordt al zo'n 5000 jaar kaas gemaakt. Eigenlijk zie je dat de mallen in de middeleeuwen niet heel anders zijn, kijk maar naar dit detail van het plaatje bij de andere post over kaas LINK? Natuurlijk zijn experimenteel archeologen aan de slag gegaan. Werkt het? Hoe

Kaas

Voor BNN Vara werkte ik mee aan een podcast over schimmelkaas. We kennen natuurlijk zowel roodschimmel, als witschimmel als blauwschimmelkaas. Maar wat weten we van de geschiedenis? Op het schilderij zie je een brie die haast eerder een rood- dan een witschimmel is. Hoe zou de smaak zijn geweest in

New Old Books - Paris - 1

Paris à Table - Eugène Briffaut -  1846 Review will follow, am still reading

The Cook and his Wife

The métier of cook is one of the travelling professions: the cook takes his experience, knowledge and set of knifes – and perhaps even his wife – and takes service where his expertise is needed. Court kitchen, downstairs at the manor, in a hotel, or a restaurant. It’s partly how the

New old book - A Provencal Table

Prolific food writer and painter Richard Olney published his book on the French Provencal cuisine in 1995. It finally found it's way to my home library. Recipies by Lulu Peyraud, proprietor - together with her husband Lucien - of the Domaine Tempier. Am still reading, so more will

Fresh Start

This is the brand new site by Lizet Kruyff that's just getting started. Things will be up and running here shortly, we're still rather in the experimental stage, but you can subscribe in the meantime if you'd like to stay up to date and

Kalkoen voor het doopfeestmaal

Half december 1553 vindt het doopfeest van Maria van Nassau plaats. Culinair historica Lizet Kruyff stuit op het boodschappenlijstje voor het feestmaal. Er staan onder meer 24 kalkoenhennen op. Waar kwamen die vandaan? Begin december 1553, heel Breda roezemoest, zeker het Kasteel van Willem van Oranje-Nassau. Willem is dan net