Upstairs - Downstairs - 2

Waren de lakeien in de paleizen met stappentellers uitgerust, dan zou blijken dat ze met het bedienen bij een uitgebreide maaltijd hun kilometers ruim gemaakt hebben. Zwaar beladen met dienbladen vol schalen en schotels ook nog eens. De afstand tussen de keuken en de eetzaal was ruim bemeten ten paleize, en er zat vaak ook nog wel een trap of wenteltrap bij. Topsport was het, die als vanzelfsprekend werd geaccepteerd.

Ook de koks zouden bij het gewichtheffen hoge ogen hebben gegooid. De kookketels, koperen pannen, de spitten, het was niet iets voor lichtgewichten. Om over de condities in de keuken maar te zwijgen. Donker, slecht geventileerd vaak, te warm en zweterig, vroeg beginnen en laat eindigen, altijd onder druk. Grenzeloze bewondering dus voor de keukenbrigades.

Ik las een tijdschrift in Gallica BnF, de digitale bibliotheek van Frankrijk. Belandde bij La Salle à Manger, een maandelijks tijdschrift dat in de late decennia van de 19de eeuw verscheen. Doelgroep waren verrassend genoeg de (huis)vrouwen en kooksters, of kokkinnen. Eind 18de eeuw was de vrouw als doelgroep voor kookboeken ontdekt, een eeuw later maken ze vast onderdeel uit van de beroepsgroep, tot en met speciale opleidingen toe. Althans, in Parijs. Allemaal heel interessant leesvoer, maar het ging me over het voorblad uit 1898. Zie je ergens upstairs-downstairs - double downstairs zo duidelijk verbeeld?

  Van rechtsboven tot linksonder vertelt deze plaat hoe dat upstairs-downstairs er uitzag. Rechtsboven achter in zitten de dames, links de eetkamer, trap af naar de keuken, trap af naar de kelder. Het hoge licht in de keuken is ongeveer op gelijke hoogte als het niveau van de straat, of de voorhof.

Wie zich wil verdiepen in de instructies voor de huishoudster of de receptuur kan hier terecht.  https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k938284n?rk=21459;2