Tripmadam
Zo'n leuk vetplantje, deze sedum album, beter bekend onder de naam tripmadam of klein donderkruid. De namen zijn veelbelovend, het plantje eigenlijk wat onopvallend. Het is wel een beetje een opdringerig typje, wil graag overal bij zijn, treedt buiten zijn perken en potten. Bekend als bodembedekker begrijpt je dat. Het culinaire aspect wordt vaak wat verwaarloosd. En dat is wel jammer, wanneer het toch zo overvloedig aanwezig is.
Lang geleden zaaide ik het in een moestuinbak, met een pakje zaad van Ton Vreeken uit Dordrecht. Dat was in 2010. We verhuisden het mee naar Frankrijk, waar het eerst in een pot stond te gloriëren, uitbundig bloeiend. Dat bleek niet genoeg. Het plantje kroop uit de pot via het pad naar een perk en doet nu zijn naam als bodembedekker alle eer aan.
Even wat over de herkomst van de naam en de plant. Ik dook in de Heukels en WNT. Want hoezo tripmadam, in het Frans triquemadame. Enhoe zit dan in de keuken? (dat even vet)
"Tripmadam: benaming voor enkele soorten van het geslacht Sedum, oudtijds gebezigd als keukenkruid of salade en gelijkgesteld met klein huislook;vermoedelijk werd hiermede Sedum album L. bedoeld, dat gewest. nog onder den naam tripmadam bekend is. || Sedum Minus …. Kleene Donderbaerd, Kleene Huislook, Trip-Madam, LEMERY-V. PUTTEN, Wdb. d. Droog. 651 b [1743]. Tripmadam of tripe-madame …, de kleine huislook, eene saladeplant, KRAMERS, Kunstwdt. [1847]. Sedum album L. …. Tripmadam, HEUKELS 233 b [Utr., Z.-Bev., 1907]. — (Schotels) die met baars … en harde blanke snoeken … smakelyk stonden te pryken …; gelyk de groene zerpe kappers …, de ziltige muskus-olyfjens, de getakte tripmadam …, en gloeiend kleurige oranje appelen … hieromtrent mede hun deel hadden, WILLINK, Amstell. Ark. 2, 115 [1737]. Trip-madam of Kleine Donderbaerd. Behoort onder de wilde Looken …. De Trip-madam word in azyn, ook in azyn en mostaert gelegt, en daer van doortrokken tot saus by spyze gebruikt, om de graagte van de maeg aen te zetten, DE LA COURT V. D. VOORT, Landh. 360 [1737]. Huislook, Tripmadam; Sedum album; … inlandsche plant, soms ook als toekruid gebezigd, eenige pollen op het dak te telen, STARING, Huisb. 219 [1862]."
Eetlustbevorderend dus, smakelijk, toekruid in de salade, of onderdeel van een pickle. Vanwege dat laatste maakte ik kennis met de culinaire aspecten van deze plant. Ik blogde er al over in 2010 en volgende jaren. Het spul wordt toegevoegd aan de oerpiccalilly, zoals die als Aazia voorkomt in de kookschriftjes van de dames van Heukelum en hun voormoeders. Aazia als in atjar. Aazia Lely als in gebonden atjar, zeg maar piccalilly. (hier: https://spinazieacademie.nl/piccalilly-vervolg/ en hier https://spinazieacademie.nl/piccalilly/)
De verklaringen voor de naam tripmadam zinnen mij niet zo. Trique en trip vanweg het springen door de dames vanwege de prikkelende smaak. Die smaak is niet zo sterk, meer komkommerachtig fris. Ik denk dat het gewoon een plantje is dat als een elegante dame van bloempot naar tuinperk, van pad naar berm trippelt. Met fijne gele bloempjes om te bewonderen en frisse stengels om te snoepen.
Wie een stek wil kan zich melden. Zoals je aan de foto's kunt zien doet-ie het zowel in de volle zon als in de schaduw. En wij hebben méér dan genoeg!
