Poule au Pot
Het begon met een verhaal op de social media: In Frankrijk kunnen inwoners beneden een bepaald bestaansminimum via departementale weg aanspraak maken op kippen met bijbehorende ren. Kip cadeau is op zich niets nieuws. In 2017 kon je in Frankrijk van je gemeente kippen krijgen om de hoeveelheid afval terug te dringen. Dat cadeau doen van kippen heeft een geschiedenis. Het klinkt ook zo aardig en sociaal. De overheid zorgt voor de burgers.
Even een terugblik. Het begon allemaal in de late 16de of begin 17de eeuw met de Franse koning Henri IV. Ja, die van “Parijs is wel een mis waard”. Catharina de Medici was één van zijn peetmoeders bij zijn Rooms-Katholieke doop. Deze protestant zette deze stap om uiteindelijk de Franse kroon in de wacht te kunnen slepen. Onder goedkeurend oog van Catharina, dan de koningin-moeder.
Het verhaal wil dat hij gezegd zou hebben ‘ Als God mij de tijd schenkt, dan zorg ik er voor dat iedere werkman zondags een kip in zijn kookpot kan bereiden.’ Of woorden van die strekking. De koning wilde de kip democratiseren. Na vele jaren van oorlog en armoede, onrust en ontevredenheid, poogde Henri zo welvaart en welbevinden terug te brengen in zijn rijk.
De Franse geschiedenis plaatst deze vrome wens ongeveer in 1600. Henri IV zou dit tegen ‘of de hertog van Savoie hebben gezegd, óf tegen zijn minister de hertog van Sully. Opmerkelijk is dat dit verhaal pas in 1661 in druk verscheen, in l’Histoire du Roy Henry le Grand, die Hardouin de Péréfixe (wat klinkt dat prettig Uderzo & Goscinny) schreef voor zijn pupil de Zonnekoning, Louis XIV. Ik laat al die namen in het Frans, klinkt ook leuker.
Het bleef bij een belofte, waarover in de Franse revolutie nog spotliedjes werden gezongen. ‘Ja ja, ze beloofden ons 200 jaar geleden een kip, maar ze plukken ons nog steeds.’ Ook koning Louis XVIII heeft nog een poging gewaagd. Het zal nog tot halverwege de twintigste eeuw duren vóór de wekelijkse kip voor iedereen een haalbare menukaart werd.
Maar wat is nou precies die poule au pot, kip in de ketel? Henri IV werd geboren in de Béarn, in het Zuid-Westen van Frankrijk. Daar zien ze het gerecht ook als typisch streekproduct. Ingrediënten zijn behalve de kip vooral groente en specerijen: worteltjes, raapjes, prei, ui en kruidnagel. Een recept is verder niet nodig. Je maakt alles schoon, stop het in een flinke pan, doet er voldoende water bij en kookt dit tot de kip gaar is. Houd je meteen een mooie bouillon over. Zeker wanneer je het karkas nog een keer opkookt met extra water.
Een uitgebreider recept vind je hier:
Par Irène Karsenty
