Kokosbrood

Er is één bedrijf in Nederland dat al sinds de jaren vijftig van de vorige eeuw kokosbrood maakt. Dat mierzoete - vaak Barbie-roze - broodbeleg waar vooral kinderen dol op zijn. Editie-NL wijdde er een item aan, omdat de firma naar het buitenland wil gaan exporteren. Aan mij de vraag om iets over de geschiedenis te vertellen. Eten wij kokos op brood? Waarom hebben we eigenlijk kokosbrood? Ik dook er even in.

Kokos hebben we dankzij ons koloniale verleden. Het is één van die vanzelfsprekende exportproducten waarbij we ons zelden afvragen of dat wel allemaal netjes ging zo in de 19de eeuw. Qua mensen, middelen en natuur. Kokos ís gewoon. Van de vezels werden matten gemaakt, de noot werd geraspt, het sap (de melk) gebruikt als drank en als ingrediënt. Onderdeel van de nationale cuisine.

Vanaf de 19de eeuw zie je vrachtladingen kokosrasp naar Nederland komen. Het is aanvankelijk vooral bijvoeding voor melkvee, later ook voor kippen. Alleen in de Indische kookboeken kom je nadrukkelijk kokosmelk en kokosrasp tegen. In het befaamde Groot Vegetarisch Kookboek van mevrouw J.J. Catenius van der Meijden uit 1912 vind je ook een Nederlands recept voor Kokosgebakjes, ze spreekt van klapper. Ze gebruikt kokos ook als smaakmaker in andere zoetigheden, zoals kokosmakronen. De kokosnoot of klapper krijgt een apart lemme in haar Indisch-vegetarische deel.

De overstap van veevoer naar menseneten is definitief gezet. In 1905 verschijnt er al een artikeltje in de krant waarin geraspte kokos als broodbeleg wordt aangeraden in plaats van margarine. 'Men raspe de kokosnoot op een kokosrasp, die men kan kopen in winkels waar Indische kruiderijen worden verkocht. Indische naam: paroet. Als men de geraspte kokosnoot op de wijze van zogenaamde Zwitserse kaas op de boterham legt, heeft men het drievoudige voordeel dat ze smakelijk en gezond is en dat men er boter of margarine mee uitwint.' Maar daar blijft het een beetje bij. Koekjes, cake, versnaperingen en de Indische keuken. (Ik gebruik bewust het woord Indisch om de Nederlands-Indische aanpassing van de Indonesische gerechten even los te trekken van de rijke gastronomie van Indonesië.)

En dan na de tweede wereldoorlog, de tijd van de wederopbouw, de jaren vijftig, krijgt een familie in Harderwijk het briljante idee om er broodbeleg van te maken. Hoe en wat, dat vind je hier: https://www.kokosbrood.nl/onzehistorie/

We aten en eten veel vaker kokos, misschien zelfs wel vaker dan we denken. Wat dacht je bijvoorbeeld van Bounty? Al vanaf 1951 op de markt? Dus ouder dan het kokosbrood? https://nl.wikipedia.org/wiki/Bounty_(chocoladereep) Het is zelfs als broodbeleg (smeerseltje) te koop.

Wat moeten we nu met dat kokosbrood? Er gaat veel suiker in, het is wel glutenvrij maar wordt wel met tarwezetmeel gemaakt, en het is eigenlijk een beetje saai. Ik opteer voor een seroendengvariant. En waarom nog rundergelatine in plaats van het plantaardige agar-agar? Zal ik maar eens gaan experimenteren? Of heeft Koken met Karin dat al gedaan? Want zelf maken is natuurlijk altijd leuk. Eerst maar eens een kokosrasp opduikelen. De ouderwetse heet paroet of kikihan, afhankelijk waar je in Indonesië bent (Java of Bali). En op kokosnotenjacht.

En hier een link naar Editie NL: https://www.rtl.nl/nieuws/editienl/video/7ab51bc6-259e-4452-b06b-c627e93b5711/vanuit-harderwijk-europa-veroveren-de