Kijkje in de Keuken
Zie hier Jacob Foppens van Es, de maker van onder andere het bovenstaande keukenstilleven. De mollige vis op het treeft, asperges, artisjokken, aardbeitjes, kersen en kaas trekken de aandacht. Er slingeren wat krabbetjes en broodjes op de tafel, er ligt citroen en een sinaasappel.
Waarom trok dit schilderij mijn aandacht? Ik zoek altijd naar groente, om te kijken wat er wel of niet, vaak of weinig op het doek terecht kwam. Toen hippe groente als artisjok en asperge zie je veel vaker dan het nederige knolletje. De groente uit de rijke, interessante keuken kreeg de aandacht. De kopers wilden natuurlijk wel een pronkstuk in de kamer en geen sociologisch verhaal. Hier nog zo'n smakelijk stilleven.
Er is veel onderzoek gedaan naar deze boeiende schilder. Een bijzondere wetenswaardigheid is dat hij vrije meester in het Sint Lucasgilde werd in Antwerpen, tien mei 1617. Een gezelschap van zestien vierde dit in de kroeg Jerusalem in de stad. Ze dronken dertig kannetjes wijn ter waarde van fl. 33,00. Ik kon dit etablissement echter niet terug vinden in de herbergenlijst onderaan dit verhaal: https://verlorenbieren.nl/een-kroegentocht-door-16e-eeuws-antwerpen/
Opvallend is dat hij dus wel lid was van het Lucasgilde in de stad, maar daar niet als leerling te boek stond. Kreeg hij zijn opleiding elders? En waar dan? Werd hij wel in Antwerpen geboren, of daarbuiten? Echt bewijs is er niet.
In 1617 woonde hij op de Sint Jansbrugge. Hij trouwde met Joanna Claessens en het stel kreeg vier zonen, de oudste Niclaes (Nicolaas) * ca 1617 en de jongste Deodatus *1637. Ze kregen ook nog drie dochters. De peters van de jongste drie waren eveneens prominente schilders uit het Antwerpse: Jacob Jordaens, Cornelis Schut en Deodat del Monte.
Zoon Niclaes volgde in vaders voetsporen en verkreeg het meesterschap van het Lucasgilde in 1648.
Zijn onderwerpen waren vooral keukenstillevens en soms dito met bloemen, met uitstapjes naar de portretkunst en bloemenmedaillons, die toen in de mode waren. Van Es behoorde tot de Vlaamse barokschilders en werkte samen met onder meer Clara Peeters, Osias Beert en Floris van Schooten. Invloeden van Frans Snijders en Jan Davidsz. De Heem zijn eveneens terug te vinden.
Wie kochten zijn werk? In ieder geval de welgestelden uit de stad en collega’s als Peter Paul Rubens, die twee schilderijen bezat. Zijn oeuvre is omvangrijk, er zijn zo’n 125 doeken bekend nu.Van Es werd geboren in 1596. Hij overleed – nog immer in Antwerpen – in maart 1666 en werd de 11de begraven.
