Dertien Toetjes voor Kerst

In de Provence bestaat een prettige Kersttraditie. Dertien verschillende toetjes en snoepjes dienen de kerstdis te besluiten. Zij vertegenwoordigen Jezus en zijn twaalf discipelen. Klinkt mooi religieus, maar het is toch vooral ook lekker veel zoetigheid met een prettig verhaal. Een bonte mengeling van gedroogde en verse vruchten, noten, bak- en suikerwerk.

Je kunt nog op meer manieren tellen. Zoals de vier kloosterorden, van oudsher zou het om de bedelorden gaan (mendiants), waarbij walnoten de Augustijnen vertegenwoordigen, amandelen de Carmelieten, rozijnen de Dominicanen en gedroogde vijgen de Franciscaanse broeders. Van oudsher hongerbestrijders waar je tijdens de vasten lang op kunt teren.

Vier verschillende vruchten horen er ook bij: verse dadels, mandarijnen, druiven en meloen. Peren mag ook, het verschilt allemaal naar verkrijgbaarheid en per dorp. Maar ik zie ook veel litchi’s - nog aan de tak, net als de dadels – over de toonbank gaan. Het schijnt dat lange tijd een donkergroene meloen – de verdau – op stro bewaard werd speciaal voor Kerst. Deze ‘wintermeloenen’ zijn ook volop verkrijgbaar.

Wat betreft het suikerwerk scoort de witte noga (nougat) met hazelnoten en pistaches hoge ogen, maar er is ook een zwarte versie gemaakt met gekaramelliseerde honing en amandelen.

Calissons horen erbij, net als gesuikerde vruchten. Kweepergelei, marrons glacé, dat soort werk. Zelf hebben we de neiging om die met een chocoladecouverture erbij te nemen. Ook ontbreken de kersenbonbons en chocolade truffels niet. die bramen/frambozensnoepjes zijn een traditie uit het grootouderlijk huis. Fleurig en mierenzoet. Als kind vond ik dat prachtig. Hier zagen we ze ook opeens bij de Grand Frais. Kon het niet laten. Op de schaal  bovenaan het verhaal zie je het nodige bijeen.

Dan het bakwerk, een Pompe à huile,  gemaakt van een briochedeeg met olijfolie. Je kunt er een paar druppels oranjebloesemwater aan toevoegen. En dan gefrituurde koekjes, Oreilettes, met poedersuiker erover.

Recept Oreilettes: https://www.youtube.com/watch?v=G73ay7mghwU

Recept Pompe à huile : https://www.atelierdeschefs.fr/recettes/12844/pompe-a-l%27huile/

Hoe oud de traditie is? Wie zal het zeggen, het schijnt pas een kleine honderd jaar geleden voor het eerst te zijn beschreven. Om precies te zijn in een speciale Kersteditie van het blad La Pignato van 1926 door Joseph Fallen, medicus, dichter en schrijver uit Aubagne. Hier meer over hem: https://www.aubagne.fr/decouvrir-aubagne/celebrites-personnalites/dr-joseph-fallen-1416.htmlHij lijkt meer de bedenker van die 13 toetjes, dan dat hij een lange traditie eindelijk voor het nageslacht op schrift stelde. De lokale krant: https://presselocaleancienne.bnf.fr/ark:/12148/cb34424765h en https://biblio.cieldoc.com/presso/extrait/couv0244.pdf  Helaas een taal die ik niet machtig ben.

Voor jullie allen een mooie en vrolijke Kerst!